30 студзеня 2025 года адбылося пашыранае пасяджэнне калегіі Дэпартамента па архівах і справаводстве Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Беларусь, на якім былі падведзены вынікі работы архіўнай галіны Рэспублікі Беларусь за 2024 год і вызначаны задачы на 2025 год

У рабоце калегіі прынялі ўдзел: Міністр юстыцыі Рэспублікі Беларусь Я.І.Каваленка; намеснік Міністра юстыцыі Рэспублікі Беларусь А.М.Кот; Першы намеснік Міністра культуры Д.Г.Шляхцін; намеснік Міністра сувязі і інфарматызацыі А.М.Рабава; Акадэмік-сакратар Аддзялення фізікі, матэматыкі і інфарматыкі НАН Беларусі, доктар эканамічных навук А.Г.Шумілін; начальнік упраўлення справаводства і пратакольнай работы Апарата Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь Н.В.Шасцілоўская; дырэктар Інстытута гісторыі НАН Беларусі, кандыдат гістарычных навук В.Л.Лакіза; галоўны саветнік упраўлення адукацыі і сацыяльна-культурнай сферы Апарату Савета Міністраў М.В.Ляшкевіч; дэкан гістарычнага факультэта БДУ, доктар гістарычных навук А.Р.Каханоўскі; члены калегіі Дэпартамента па архівах і справаводстве Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Беларусь; кіраўнікі структурных падраздзяленняў галоўных упраўленняў юстыцыі абласных (Мінскага гарадскога) выканаўчых камітэтаў, якія курыруюць архіўную сферу дзейнасці; работнікі Дэпартамента па архівах і справаводстве Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Беларусь; дырэктары рэспубліканскіх архіўных устаноў, абласных і занальных дзяржаўных архіваў.

У рамках калегіі былі прадстаўлены выставы «Рэспубліка партызанка», «30 гадоў інстытуту прэзідэнцтва» і «Архіўная галіна Беларусі на сучасным этапе», а таксама выдавецкія праекты дзяржаўных архіваў 2024 года.

З выніковым дакладам выступіў дырэктар Дэпартамента па архівах і справаводству А.Л.Воінаў, які падрабязна спыніўся на асноўных выніках працы архіўнай галіны ў 2024 годзе.

А.Л.Воінаў зазначыў, што работа дзяржаўных архіўных устаноў ажыццяўлялася ў рамках рэалізацыі наступных напрамкаў:

– камплектаванне Нацыянальнага архіўнага фонду Рэспублікі Беларусь, у ходзе якога дзяржаўнымі архівамі прынята 131547 адзінак захоўвання, што склала 121,4 працэнта гадавога плана;

– аблічбаванне дакументаў Нацыянальнага архіўнага фонду Рэспублікі Беларусь, у ходзе якога дзяржаўнымі архівамі створана 1 980 181 электронная старонка (15 131 адз. захоўвання), што склала 107,2 працэнта гадавога плана;

– выкарыстанне архіўных дакументаў, у ходзе якога дзяржаўнымі архівамі праведзена 405 выставак, што на 79 выставак больш, чым у 2023 годзе. Асноўныя тэматыкі выставачных мерапрыемстваў прысвечаны: 30-годдзю Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь, 80-годдзю вызвалення Беларусі нямецка-фашысцкіх захопнікаў, 30-годдзю інстытута прэзідэнцтва, а таксама 85-годдзю ўз’яднання Заходняй Беларусі з БССР.

У 2024 годзе выдадзена 23 кнігі, што на 9 выдавецкіх праектаў больш у параўнанні з 2023 годам. Асноўнай тэматыкай напрамку стала 80-годдзе Вызвалення Беларусі. Рэалізаваны шэраг знакавых выдавецкіх праектаў: фундаментальны ілюстраваны зборнік дакументаў «Аперацыя «Баграціён»: партызаны беларускай зямлі…» пад эгідай Бібліятэкі Саюзнай дзяржавы; распачата серыя «Партызанскі архіў» (2 выданні); працягнута серыя «Без тэрміна даўнасці. Беларусь» (2 зборнікі дакументаў). Дырэктар Дэпартамента адзначыў значнае месца Нацыянальнага архіва Рэспублікі Беларусь у выдавецкай рабоце галіны.

Беларускім дзяржаўным архівам кінафотафонадакументаў да юбілейных дат створаны пяць дакументальных фільмаў «Вызваленне», «Аперацыя «Баграціён», «Партызанская рэспубліка», «Уз’яднанне» і «Летапіс эпохі».

На сістэмнай аснове ў архіўнай галіне вядзецца работа з моладдзю.

У рамках рэспубліканскай акцыі «Архівы – Школе» дзяржархівамі праведзены 1538 мерапрыемстваў, якія наведалі больш за 22 000 школьнікаў і студэнтаў.

Другі год запар Беларускім дзяржаўным архівам кінафотафонадакументаў сумесна з расійскай грамадскай арганізацыяй «Бумеранг» пры падтрымцы Дэпартамента па архівах і справаводстве быў арганізаваны і з 12 па 14 лістапада 2024 г. у горадзе Магілёве праведзены медыямарафон для падлеткаў. Праект накіраваны на напаўненне медыяпрасторы кантэнтам, які перашкаджае скажэнню гісторыі нашых краін.

Нацыянальным архівам Рэспублікі Беларусь упершыню ў снежні 2024 г.былі арганізаваны і праведзены Дзіцячыя партызанскія чытанні.

У справаздачным годзе дзяржаўнымі архівамі актывізавана праца са сродкамі масавай інфармацыі. Было падрыхтавана 466 артыкулаў у газеты і часопісы, што на 102 артыкулы больш у параўнанні з аналагічным перыядам 2023 года.

У рамках мерапрыемстваў тлумачальнага і папераджальнага характару дзяржаўнымі архівамі за справаздачны перыяд праведзена 174 семінары, у тым ліку адзін рэспубліканскі, аказана больш за 6,5 тысяч кансультацый па пытаннях арганізацыі справаводства і работы архіваў арганізацый.

Воінавым А.Л. адзначана актыўная работа па ўмацаванні матэрыяльна-тэхнічнай базы дзяржаўных архіўных устаноў: увядзенне новых плошчаў архівасховішчаў у Віцебску, Гомелі, адкрыццё ў студзені 2025 года будынка архіва ў г.Гродне, завяршэнне будаўніцтва ў Магілёве, а таксама будаўніцтва архіва ў г.Мінску.

З дакладам «Аб досведзе працы Нацыянальнага архіва Рэспублікі Беларусь па аблічбоўцы архіўных дакументаў: стан і перспектывы» выступіла намеснік дырэктара НАРБ А.А.Стуканава. У выступленні адзначана важнасць максімальнага перасячэння працэсу аблічбоўкі і тэматычнай распрацоўкі архіўных спраў, у тым ліку пры напаўненні Сістэмы адкрытага доступу да дакументаў Нацыянальнага архіўнага фонду Рэспублікі Беларусь.

Дырэктар Занальнага архіва г.Маладзечна І.З.Пудакевіч выступіла з дакладам «Аб працэсе лічбавай трансфармацыі ў Занальным дзяржаўным архіве ў г.Маладзечне». У ім былі прадстаўлены асноўныя дасягненні ў працы архіва па ўкараненні сістэмы «штучнага інтэлекту» ў інфармацыйную працу, а таксама асветлена праца па прасоўванні ўнікальнага медыя-праекта «Архіўны веснік».

Пасля асноўнага даклада перад удзельнікамі пашыранага пасяджэння калегіі выступілі запрошаныя ганаровыя госці: Першы намеснік Міністра культуры Д.Г.Шляхцін; намеснік Міністра сувязі і інфарматызацыі А.М.Рабава; Акадэмік-сакратар Аддзялення фізікі, матэматыкі і інфарматыкі НАН Беларусі, доктар эканамічных навук А.Г.Шумілін; начальнік упраўлення справаводства і пратакольнай работы Апарата Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь Н.В.Шасцілоўская; дырэктар Інстытута гісторыі НАН Беларусі, кандыдат гістарычных навук В.Л.Лакіза.

Д.Г.Шляхцін адзначыў цеснае ўзаемадзеянне архіўнай галіны з музейнымі ўстановамі нашай рэспублікі. Ён падкрэсліў важнасць работы архівістаў у справе захавання і прымнажэння культурнай спадчыны Беларусі.

А.М.Рабава падзякавала кіраўніцтву Міністэрства юстыцыі і Дэпартамента па архівах і справаводству за актыўнае ўзаемадзеянне па розных напрамках інфарматызацыі ў сферы дзяржаўнага кіравання і выказала ўпэўненасць у далейшым паглыбленні супрацоўніцтва ў гэтым напрамку.

Н.В.Шасцілоўская выказала пажаданні далейшага плённага супрацоўніцтва Апарата Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь з Дэпартаментам па архівах і справаводстве ў рамках удасканалення працэсаў справаводства.

А.Г.Шумілін адзначыў важнасць работы архівістаў па захаванні дакументальнай спадчыны Акадэміі навук Беларусі і ўнёс прапановы аб супрацоўніцтве ў рамках працэсу лічбавай трансфармацыі архіўнай галіны.

В.Л.Лакіза падзякаваў архівістам за цеснае і плённае супрацоўніцтва з вучонымі ў справе захавання гістарычнай праўды і памяці. Ён адзначыў уклад галіны ў справу гарантавання гуманітарнай бяспекі нашай дзяржавы і выказаў упэўненасць у далейшым супрацоўніцтве.

Міністр юстыцыі Рэспублікі Беларусь Я.І.Каваленка ў выніковым выступленні адзначыў, што матэрыяльнае забеспячэнне архівістаў значна палепшылася і створаны ўсе ўмовы для паспяховага завяршэння пяцігадовага задання Дзяржаўнай праграмы «Культура Беларусі».

Я.І.Каваленка выказаў упэўненасць, што архіўная галіна дастойна забяспечыць інфармацыйнае суправаджэнне юбілейнага года Перамогі савецкага народа ў Вялікай Айчыннай вайне, таксама падкрэсліў важнасць прадаўжэння сістэмнай работы з моладдзю.

У другой частцы работы калегіі Міністрам юстыцыі Рэспублікі Беларусь Я.І.Каваленка і дырэктарам Дэпартамента па архівах і справаводству А.Л.Воінавым былі ўручаны ўзнагароды работнікам дзяржаўных архіўных устаноў і дзяржаўным архівам.

Па выніках 2024 года лепшым сярод рэспубліканскіх дзяржаўных архіваў стаў Нацыянальны архіў Рэспублікі Беларусь, сярод абласных дзяржаўных архіваў – Дзяржаўны архіў Віцебскай вобласці, сярод занальных дзяржаўных архіваў – Занальны дзяржаўны архіў у г.Маладзечна.

1. Ля стэлы «Менск-горад герой»

2. Міністр юстыцыі Рэспублікі Беларусь Я.І.Каваленка, дырэктар Дэпартамента А.Л.Воінаў закруцяцца з новымі выдавецкімі праектамі дзяржаўных архіваў

3. Выступленне дырэктара Дэпартамента А.Л.Воінава

4. Выступленне Першага намесніка Міністра культуры Д.Г.Шляхціна

5. Выступленне Акадэміка-сакратара Аддзялення фізікі, матэматыкі і інфарматыкі НАН Беларусі А.Г.Шуміліна

6. Выступленне дырэктара Інстытута гісторыі НАН Беларусі В.Л.Лакізы

7. Выступленне начальніка ўпраўлення справаводства і пратакольнай работы Апарата Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь Н.В.Шасцілоўскай

8. Выступленне Міністра юстыцыі Я.І.Каваленка

9. Узнагароджанне Першага намесніка дырэктара Дэпартамента А.А.Лядоўскай

10. Уручэнне ўзнагароды лепшаму рэспубліканскаму архіву (НАРБ)

11. Уручэнне ўзнагароды лепшаму абласному архіву (ДАВт)

12. Уручэнне ўзнагароды лепшаму занальнаму архіву (ЗДА у г.Маладзечна)

13. Уручэнне намесніку дырэктара Дэпартамента А.Я.Цвяткову знака «Ганаравы архівіст Беларусі»

14. Уручэнне намесніку дырэктара НАРБ А.А.Стуканавай знака «Ганаравы архівіст Беларусі»

15. Уручэнне дырэктару БДАМЛМ А.А.Макарэнка Ганаровай граматы Дэпартамента па архівах і справаводству

16. Уручэнне дырэктару ЗДА у г.Крычаве Т.Е.Рыськовай Падзякі Дэпартамента