«Архіважна: гісторыя Віцебшчыны ў асобах. Жанчына – маці, абаронца, працаўніца». Пад такой назвай у г.Віцебску прайшла тэматычная гасцёўня, адным з суарганізатараў якой выступіў Дзяржаўны архіў Віцебскай вобласці

Дзяржархіў Віцебскай вобласці выступіў суарганізатарам праекта – тэматычнай гасцёўні «Архіважна: гісторыя Віцебшчыны ў асобах. Жанчына – маці, абаронца, працаўніца», прысвечанай Дню маці.

14 кастрычніка 2024 года ў Віцебску ў рамках «Тыдня бацькоўскага кахання» Дзяржаўным архівам Віцебскай вобласці, абласной арганізацыяй Беларускага прафсаюза работнікаў дзяржаўных і іншых устаноў, абласной бібліятэкай ім.У.Леніна з удзелам установы культуры «Віцебскі абласны музей Героя Савецкага Саюза М.Ф.Шмырова» было арганізавана мерапрыемства «Архіважна: гісторыя Віцебшчыны ў асобах. Жанчына – маці, абаронца, працаўніца», прысвечанае Дню маці.

Мерапрыемства прайшло ў фармаце тэматычнай гасцёўні.

У такім фармаце на Віцебшчыне мерапрыемствы праводзіцца ўжо другі год. Гасцёўня – гэта форма нязмушаных, сяброўскіх зносін арганізатараў, спікераў і гасцей.

Аснова такіх сустрэч – архіўныя крыніцы.

Мэта – знаёмства з гісторыяй Беларусі скрозь прызму лёсаў людзей, для якіх Віцебшчына з’яўляецца малой Радзімай. Задача – папулярызацыя асабістых фондаў.

На сустрэчы ў тэматычныя гасцёўні запрашаюцца трымальнікі фондаў асабістага паходжання, чые фонды захоўваюцца ў архівах Віцебскай вобласці, і проста цікавыя людзі, якія ўнеслі значны ўклад у развіццё свайго рэгіёну. Яны дзеляцца з гасцямі сваімі ведамі, успамінамі і досведам працы.

Цяперашняя гасцёўня «Архіважна: гісторыя Віцебшчыны ў асобах. Жанчына – маці, абаронца, працаўніца» прайшла на базе Віцебскай абласной бібліятэкі імя У.І.Леніна.

Перад пачаткам мерапрыемства наведвальнікі гасцёўні змаглі азнаёміцца са стэндавымі выставамі: «Мацярынская слава», дзе былі прадстаўлены архіўныя дакументы і фотакопіі сапраўдных дакументаў маці-гераінь (створана сумесна Дзяржархівам Віцебскай вобласці з Віцебскім абласным краязнаўчым музеем); аб жанчынах, удзельніцах падполля і партызанскага руху ў гады Вялікай Айчыннай вайны (падрыхтавана Віцебскім абласным музеем Героя Савецкага Саюза М.Ф.Шмырова); аб выдатных жанчынах Віцебскага краю, у прыватнасці, аб Героі Сацыялістычнай Працы Ганаровым грамадзяніне горада Віцебска Марыі Чуманіхінай.

Адкрыла гасцёўню намеснік дырэктара Дзяржархіва Віцебскай вобласці Буевіч Таццяна, якая нагадала прысутным, што ўшаноўванне шматдзетных маці – даўняя традыцыя нашай дзяржавы, даніна вялікай павагі дзяржавы да подзвігу маці.

Указам Прэзідыума Вярхоўнай Рады СССР была заснавана цэлая сістэма матчыных узнагарод. Першае прысваенне ганаровага звання «Маці-гераіня» было праведзена Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР ад 27 кастрычніка 1944 г.Уручэнне першай узнагароды ўзнагарод адбылося 1 лістапада 1944 г.

Прысутным расказалі аб узнагародах маці-гераінь, якія захоўваюцца ў фондах абласнога краязнаўчага музея.

У рамках гасцёўні быў прэзентаваны віртуальны «Музей маці» – сумесны праект Віцебскіх гарадскі і абласны арганізацый грамадскага аб’яднання «Беларускі саюз жанчын» і ВДУ імя П.М.Машэрава.

Арганізатары прадставілі віртуальны праект «Жанчыны-бібліятэкары Віцебшчыны ў барацьбе за Перамогу».

Асаблівае месца ў сэрцах жыхароў Віцебшчыны займае імя Героя Савецкага Саюза Зінаіды Тусналобавай-Марчанкі (1920 – 1980). За восем месяцаў знаходжання на фронце старшына медыцынскай службы вынесла з поля бою 123 параненыя. Спрабуючы аказаць дапамогу камандзіру ўзвода, была цяжка паранена 2 лютага 1943 года ля станцыі Гаршковае Курскай вобласці, з прычыны абмаражэння пазбавілася рук і ног. Лозунг «За Зіну Тусналобаву!» з’явіўся на бартах шматлікіх савецкіх танкаў і самалётаў. Пасля вайны жыла ў Полацку, вяла грамадскую працу, выйшла замуж і нарадзіла дзяцей.

Ветэран жаночага руху Зоя Карпаўна Крот расказала пра гісторыю прэміі імя Зінаіды Тусналобавай-Марчанкі, якая ўручаецца ў Віцебскай вобласці з 1987 года лепшым прадстаўніцам прыгожага полу.

Госці змаглі пазнаёміцца з лаўрэатамі абласной прэміі імя Зінаіды Тусналобавай-Марчанкі

Незгладжальнае ўражанне на гасцей зрабіла працоўная біяграфія Героя Сацыялістычнай працы, ганаровага грамадзяніна Віцебска Марыі Чуманіхінай (1935 – 2005). У 1978 годзе яна ўзначаліла Віцебскі завод вапнавых матэрыялаў (ААТ «Даламіт»). Дзякуючы арганізатарскім здольнасцям дырэктара прадпрыемства і гарадскі пасёлак Руба атрымалі новы імпульс у развіцці. Марыя Чуманіхіна садзейнічала ўзнаўленню ў Здраўнёве сядзібы мастака Іллі Рэпіна.

Наведвальнікі гасцінай змаглі ўбачыць дакументальную хроніку аб Марыі Чуманіхінай з фондаў Беларускага дзяржаўнага архіва кінафотафонадакументаў і пяціхвілінны аматарскі фільм, зняты ў г.п.Руба і прысвечаны гэтай выдатнай жанчыне.

Гасцёўня натхніла гасцей. Пад уражаннем ад атмасферы мерапрыемства адбыўся невялікі «экспромт» – журналістка, ветэран Віцебскага гарадскога саюза жанчын Ніна Пісарэнка падзялілася сваімі ўспамінамі аб Марыі Чуманіхінай.

1-3. Прэзентацыя стэндавых выставак перад пачаткам мерапрыемства «Архіважна: гісторыя Віцебшчыны ў асобах. Жанчына – маці, абаронца, працаўніца»

4. Адкрывае мерапрыемства «Архіважна: гісторыя Віцебшчыны ў асобах. Жанчына – маці, абаронца, працаўніца» Буевіч Таццяна

5. Выступае Давідоўская Вольга, галоўны захавальнік фондаў Віцебскага абласнога краязнаўчага музея

6. Выступае Патоцкая Таццяна (загадчыца агульнай чытальнай залы Віцебскай абласной бібліятэкі імя У.І.Леніна) з прэзентацыяй віртуальнага праекта «Жанчыны-бібліятэкары Віцебшчыны ў барацьбе за Перамогу»

7. Выступае Бондарава Алена Міхайлаўна, загадчыца аддзела ІПС і аўтаматызаваных архіўных тэхналогій Дзяржархіва Віцебскай вобласці з паведамленнем «Пераможца лёсу: подзвіг Зінаіды Міхайлаўны Тусналобавай-Марчанка»

8. Выступае трымальнік фонду асабістага паходжання Зоя Карпаўна Крот, ветэран жаночага руху, з паведамленнем аб вытоках установы абласной прэміі імя Зінаіды Тусналобавай-Марчанкі

9. Лаўрэаты абласной прэміі імя Зінаіды Тусналобавай-Марчанкі – Жабенцяева Алена і Салаўёва Аляксандра з дачкой (у цэнтры) з Вольгай Вячаславаўнай Івановай, старшынёй Віцебскага гарадскога Савета дэпутатаў, членам праўлення Віцебскай гарадской арганізацыі грамадскага аб’яднання «Беларускі саюз жанчын» Аленай Васільеўнай, старшынёй Віцебскай абласной арганізацыяй Беларускага прафсаюза работнікаў дзяржаўных і іншых устаноў, дэпутатам Віцебскага абласнога Савета дэпутатаў, членам праўлення Віцебскай абласной арганізацыі грамадскага аб’яднання «Беларускі саюз жанчын» (справа)

10. Рагачова Ларыса Іванаўна, загадчыца аддзела краязнаўства Віцебскай абласной бібліятэкі імя У.І.Леніна, выступае з паведамленнем аб Марыі Чуманіхінай

11. У зале падчас мерапрыемства

12. Арганізатары і спікеры мерапрыемства (злева-направа): спікеры Рагачова Ларыса, Бондарава Алена, дырэктар Дзяржархіва Віцебскай вобласці Кароль Аляксандр Мікалаевіч, старшыня Віцебскай абласной арганізацыяй Беларускага прафсаюза работнікаў дзяржаўных і іншых устаноў Няфёдава Алена Васільеўна, спікерскага Крот Зоці Савета дэпутатаў Вольга Вячаславаўна Іванова, дырэктар Віцебскай абласной бібліятэкі імя У.І.Леніна Адамян Таццяна Мікалаеўна, старшыня Віцебскай абласной арганізацыі Беларускага прафсаюза работнікаў будаўніцтва і прамысловасці будаўнічых матэрыялаў Сяргей Ігаравіч Вовк.