Адкрыццё сумеснага вытавочного праекта «Забытая экспедыцыя. 100 гадоў»
22 жніўня 2023 года ў Нацыянальным гістарычным музеі Рэспублікі Беларусь адкрыўся сумесны выставачны праект «Забытая экспедыцыя. 100 гадоў», прысвечаны экспедыцыі, арганізаванай і дасканалай 100 гадоў таму Інстытутам беларускай культуры .
Партнёрамі гэтага праекта выступіў Нацыянальны архіў Рэспублікі Беларусь і Выстава дасягненняў народнай гаспадаркі (ВДНГ) г.Масква.
Экспедыцыю 1923 года нельга назваць невядомай. Яна, хутчэй, забытая – застаўшаяся ў архіўных справах, газетных публікацыях, музейных сходах. Але яна заслугоўвае больш шырокай вядомасці, бо стала своеасаблівым піянерам у розных галінах грамадскага і культурнага жыцця тагачаснай краіны. Для беларускай навукі – гэта першая ў яе гісторыі вялікая этнаграфічная экспедыцыя, якая заклала асновы акадэмічнай этнаграфіі. Для нацыянальнай выставачнай дзейнасці – гэта першая ўдалая спроба рэпрэзентацыі тагачаснай народнай беларускай культуры , якая адбылася на 1-й Усесаюзнай выставе 1923 г. у Маскве і потым выкарыстоўвалася пры падрыхтоўцы іншых падобных выстаў. Для гісторыі музейнай справы краіны – гэта першы вопыт стварэння ў Беларускім дзяржаўным музеі пастаяннай этнаграфічнай экспазіцыі і пачатак фарміравання яго этнаграфічнай калекцыі.
Упершыню Нацыянальны архіў Рэспублікі Беларусь прадставіў архіўныя дакументы, прысвечаныя ўдзелу Беларусі ў першай сельскагаспадарчай і саматужна-прамысловай выставе ў Маскве: ліст інспектара Народнага Камісарыята асветы аб закупцы неабходных прадметаў для экспанавання на выставе, пасведчанне супрацоўніка Цэнтральнага дзяржаўнага архіва, накіраванага ў этнаграфічную экспедыцыю, акт пасяджэння камісіі па ацэнцы праектаў беларускага павільёна на сельскагаспадарчай выставе ў г.Маскве, камандзіровачнае пасведчанне на адкрыццё выставы, спіс экспанатаў, адпраўленых выставачным бюро на сельскагаспадарчую і саматужна-прамысловую выставу.
Сярод экспанатаў выставы-арыгіналы экспедыцыйных фатаграфій Льва Дашкевіча, зробленыя ім падчас двух выездаў – у маі і чэрвені 1923 г., шэсць інсталяцый з тагачасных этнаграфічных прадметаў з падрабязнымі каментарамі – своеасаблівыя рэчавыя ілюстрацыі па матывах экспедыцыйных фатаграфій, а таксама выяўленчыя матэрыялы-фатаграфіі беларускага павільёна, рэдкія дакументы, музейныя артэфакты-экспанаты выставы 1923 г. у Маскве.
