15 лістапада 2023 г.у Міністэрстве юстыцыі адбыўся рэспубліканскі семінар-савет «Актуальныя пытанні дзейнасці тэрытарыяльных (гарадскіх і раённых) архіваў мясцовых выканаўчых і распарадчых органаў».
У семінары саветаў прынялі ўдзел кіруючыя справы раённых (гарадскіх) выканаўчых камітэтаў, дырэктара 122 тэрытарыяльных архіваў, прадстаўнікі Міністэрства юстыцыі і галоўных упраўленняў юстыцыі абласных выканаўчых камітэтаў. Всего 256 человек.
Мерапрыемства ў такім фармаце на базе Міністэрства юстыцыі праведзена ўпершыню.
З прывітальным словам да ўдзельнікаў семінара-савета звярнуўся намеснік міністра юстыцыі Рэспублікі Беларусь Кот О.Н., які адзначыў, што сённяшнія тэрытарыяльныя архівы займаюць важнае месца ў сістэме архіўных устаноў краіны і з’яўляюцца дзейсным інструментам у забеспячэнні сацыяльнай абароны грамадзян Рэспублікі Беларусь.
Дырэктар Дэпартамента па архівах і справавытворчасці Воинов О.Л. падчэркнуў, што фармат мерапрыемства ў выглядзе семінара-савета быў выбраны невыпадкова. Удзельнікам мерапрыемства была прадастаўлена магчымасць не толькі праслухоўваць даклады супрацоўнікаў Міністэрства юстыцыі і Дэпартамента па архівах і справаводству, але і выступаць па праблемных пытаннях дзейнасці.
Прадстаўнікі Дэпартамента па архівах і справаводству асвятлялі асаблівасці патрабаванняў кіруючых дакументаў у сферы архіўных спраў адносна тэрытарыяльных архіваў, агульныя аспекты іх дзейнасці, а таксама пытанні аб выкананні актаў заканадаўства аб адміністрацыйных працэдурах; забеспячэнні захаванасці дакументаў і парадку прадстаўлення звестак аб дакументах тэрытарыяльных архіваў у Дзяржаўны фондавы каталог Нацыянальнага архіўнага фонду Рэспублікі Беларусь; экспертыза цэннасці дакументаў, якія знаходзяцца на захоўванні ў тэрыторыйных архівах.
Кансультант кіравання адзінага дзяржаўнага рэгістра юрыдычных асоб і індывідуальных прадпрымальнікаў Міністэрства юстыцыі Гарная О.Р. распавяла аб асаблівым парадку дачы дакументаў суб’ектаў гаспадарання ў тэрытарыяльныя архівы ў мэтах завяршэння працэдуры іх ліквідацыі і адказала на цікавыя пытанні кіраўнікоў тэрытарыяльных архіваў.
Прадстаўнікі тэрытарыяльных архіваў падзяліліся вопытам сваёй працы і праблемнымі пытаннямі.
Дырэктар Віцебскага гарадскога архіва Шарэндо В.В. распавядала аб напрамках дзейнасці архіва і стане яго матэрыяльна-тэхнічнай базы. Архіў з’яўляецца найбуйнейшым тэрытарыяльным архівам і мае багаты вопыт працы ў вобласці працы з арганізацыяй, стварэннем аўтаматызаваных пошукавых сістэм па складзе архіўных фондаў.
Дырэктар Салігорскага раённага архіва асвятліла ў сваім дакладзе актуальныя пытанні працэсу прыёму дакументаў ліквідаваных арганізацый, падзялілася вопытам работы.
Прадстаўнікі Мінскага гарадскога архіва намеснік дырэктара Целяк Т.І. і заведуючы аддзелам забеспячэння захаванасці, учета, інфармацыйных сістэм і выкарыстання дакументаў Задарожная С.В. выступілі па праблемным аспектам пры прыёме на захаванне дакументаў ліквідаваных суб’ектаў гаспадарання і тэрмінах выканання запытаў сацыяльна-прававога характару.
Удзельнікамі семінара-савета ўнесены шэраг прапаноў аб неабходнасці правядзення курсаў павышэння кваліфікацыі работнікаў тэрытарыяльных архіваў, скарачэнні тэрмінаў захоўвання бухгалтарскай і статыстычнай справаздачнасці, копіі апісанняў і інш.
Таксама ў ходзе семінара-савета абмяркоўваліся праблемныя пытанні аб неабходнасці ўдасканалення навукова-метадычнага забеспячэння дзейнасці тэрытарыяльных архіваў; арганізацыі і метадычнага суправаджэння работы па экспертызе цэннасці дакументаў; умацаванне матэрыяльна-тэхнічнай базы тэрытарыяльных архіваў у мэтах забеспячэння захаванасці дакументаў і пашырэння пляцовак для захоўвання архіўных дакументаў; тэрмінаў ажыццяўлення адміністрацыйных працэдур, якія ажыццяўляюцца па заявах грамадзян; забеспячэнне поўнага складу прымаемых дакументаў ад ліквідаваных суб’ектаў гаспадарання.
У завяршэнні семінара-савета ўдзельнікі абмеркавалі праект метадычных указанняў, у якіх выяўлены вынікі тэрыторый працоўных архіваў за 2021 – 2023 гады, праблемныя пытанні і шляхі іх рашэння.
Прынята рашэнне дапрацаваць метадычныя ўказанні з улікам новых прапаноў і прадставіць іх удзельнікам семінара-савета.
Удзельнікі семінара-савета адзначаюць неабходнасць далейшага правядзення ў такім фармаце мерапрыемства з мэтай вывучэння і абмену вопытам.
Дакладна аб дзейнасці тэрытарыяльных архіваў.
Тэрытарыяльныя (гарадскія і раённыя) архівы мясцовых выканаўчых і распарадчых органаў (да 2012 года – архівы па асабістым складзе), створаныя ў адпаведнасці з пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 26 сакавіка 1998 г.№464 «Аб асноўных напрамках развіцця архіўнага справы і дзелавытворчасці ў Рэспубліцы Беларусь да 2000 года».
Тэрытарыяльныя архівы з’яўляюцца важным звенам у архіўных установах краіны і ў адпаведнасці з сістэмай Закона Рэспублікі Беларусь «Аб архіўным упраўленні і справаводстве» нарад з дзяржаўнымі і ведамаснымі архівамі забяспечваюць камплектаванне, захоўванне і выкарыстанне архіўных дакументаў.
Мэтай дзейнасці тэрытарыяльных архіваў з’яўляецца прыём, захаванне, улік і выкарыстанне дакументаў рэарганізаваных, ліквідаваных арганізацый, якія спынілі дзейнасць індывідуальных прадпрымальнікаў і прадстаўніцтваў замежных арганізацый.
У цяперашні час у Рэспубліцы Беларусь дзейнічаюць 122 тэрытарыяльныя архівы (з іх 12 – гарадскіх), у захаванні якіх налічваецца 1 672 953 справы ў складзе 97 578 фондаў.
Фінансаванне тэрытарыяльных архіваў ажыццяўляецца ў рамках праграмы «Архівы Беларусі» Дзяржаўнай праграмы «Культура Беларусі» на 2021-2025 гады», зацверджанай пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 29 студзеня 2021 г.№53.
У апошнія гады прослеживается тэндэнцыя да павелічэння аб’ёмаў выкананых тэрытарыяльнымі архівамі работ.
На захоўванне ў архівы прынята ў 2021 годзе 92 256 дэл, у 2022 годзе 141 625 дзел. Выканана ў 2021 годзе 62 765 запытаў сацыяльна-прававога характару і адміністрацыйных працэдур, у 2022 годзе – 75 428, за бягучы перыяд 2023 года – 83 107.
У мэтах забеспячэння захаванасці дакументаў, якія прымаюцца на захоўванне тэрытарыяльнымі архівамі, праводзіцца мадэрнізацыя іх матэрыяльна-тэхнічнай базы.
У 2021 2023 гадах пляцоўкі для захоўвання дакументаў былі вылучаны для трох гарадскіх архіваў (Жодзінскі, Магілёўскі, Наваполацкі), 11 раённых архіваў (Барысаўскі, Волкавыскі, Ганцавіцкі, Іўеўскі, Кобрынскі, Маларыцкі, Мастоўскі, Свіслацкі, Салігорскі, Хоцімскі, Чавускі).
У 2022 годзе перанесены ў новае памяшканне Брэсцкага раённага архіва, праведзены яго рамонт. Рэшаецца пытанне аб выдзяленні новага памяшкання (750 кв. м) для Гродненскага гарадскога архіва
У 2021 – 2023 гадах бягучыя рамонты праводзіліся ў 17 раённых і 5 гарадскіх архівах. Для 37 тэрытарыяльных архіваў былі набыты кампутары і капіравальная тэхніка, пераплетнае абсталяванне, архіўныя скрынкі, мэбля, стэлажнае абсталяванне і інш.
