Дзяржаўная ўстанова «Нацыянальны архіў Рэспублікі Беларусь» (НАРБ)

Навукова-даведачны апарат

Колькасць вопісаў — 3 720

Указальнікі ўнутрыфондавыя да вопісаў

Прадметныя

Ф. 4«Беларускі нацыянальны камісарыят» (Белнацкам), воп. 1
Ф. 6 «Цэнтральны выканаўчы камітэт» (ЦВК БССР), воп. 1
Ф. 7 «Савет Міністраў БССР» (СНК БССР), воп. 1
Ф. 15«Пастаяннае прадстаўніцтва БССР пры ўрадзе СССР», воп. 1
Ф. 15 п«Цэнтральная кантрольная камісія Камуністычнай партыі (бальшавікоў) Беларусі» (ЦКК КП(б)Б)», воп. 23
Ф. 18«Эканамічная нарада пры СНК БССР», воп. 1-3
Ф. 31«Дзяржаўная планавая камісія пры СНК (СМ) БССР», воп. 1-4
Ф. 34 «Народны сакратарыят унутраных спраў БССР (НКУС БССР)», воп. 1
Ф. 42 «Народны камісарыят асветы БССР», воп. 1
Ф. 44 «Народны камісарыят працы БССР», воп. 1
Ф. 46 «Міністэрства аховы здароўя БССР», воп. 1, 2
Ф. 48 «Народны камісарыят земляробства БССР (Наркамзем)», воп. 1
Ф. 63 «Вышэйшы Савет народнай гаспадаркі БССР», воп. 1
Ф. 88 «Беларуская паверкавая палата мер і вагаў пры Вышэйшым Савеце Народнай Гаспадаркі БССР», воп. 1
Ф. 93 «Міністэрства фінансаў БССР», воп. 1, 3 ,4
Ф. 99 «Народны камісарыят юстыцыі», воп. 2, 4
Ф. 101 «Народны камісарыят рабоча-сялянскай інспекцыі БССР», воп. 1
Ф. 140 «Упраўленне ўпаўнаважанага Міністэрства нарыхтовак СССР па БССР», воп. 1
Ф. 143 «Заходняе краявое аддзяленне Ленінградскага дзяржаўнага трэста электрамашынабудавальнага Вышэйшага Савета Народнай Гаспадаркі РСФСР (Элмаштрэст)», воп. 1
Ф. 148 «Дзяржаўны трэст лесаэксплуатацыі і лясной гаспадаркі БССР», воп. 1-3
Ф. 202 «Беларускае аддзяленне Усесаюзнага інстытута механізацыі і электрыфікацыі сельскай гаспадаркі», воп. 1
Ф. 284 «Цэнтральнае праўленне прафсаюза рабочых мукамольнай, хлебапякарнай і кандытарскай прамысловасці Беларусі», воп. 1
Ф. 285 «Беларускі рэспубліканскі камітэт прафсаюза рабочых мукамольнай прамысловасці і элеватараў», воп. 1
Ф. 332 «Беларускі саюз спажывецкіх кааператыўных таварыстваў (Белкаапсаюз)», воп. 1, 3
Ф. 334 «Беларускі цэнтральны саюз сельскагаспадарчых і крэдытных кааператываў (Белсельсаюз)», воп. 1, 2
Ф. 344 «Беларускі саюз рыбацкіх калгасна-кааператыўных арганізацый» (Белрыбаккалхозцэнтр)», воп. 1
Ф. 516 «Праўленне дзяржаўнага страхавання БССР пры Народным камісарыяце фінансаў БССР», воп. 1, 3, 4, 9
Ф. 750 «Пракуратура БССР», воп. 1
Ф. 920 «Вышэйшы Гаспадарчы Суд Рэспублікі Беларусь», воп. 3
Ф. 1336 Аб’яднаны архіўны фонд «Партыйныя падпольныя органы Віцебскай вобласці ў гады Вялікай Айчыннай вайны 1941-1945 гг.», воп. 1

Прадметна-тэматычныя

Ф. 1399 «Партызанскія фарміраванні Баранавіцкай вобласці ў гады Вялікай Айчыннай вайны 1941-1945 гг.», воп. 1
Ф. 1403 «Партызанскія фарміраванні Віцебскай вобласці ў гады Вялікай Айчыннай вайны 1941-1945 гг.», воп. 1
Ф. 1405 «Партызанскія фарміраванні Мінскай вобласці ў гады Вялікай Айчыннай вайны 1941-1945 гг.», воп. 1
Ф. 1406 «Партызанскія фарміраванні Магілёўскай вобласці ў гады Вялікай Айчыннай вайны 1941-1945 гг.», воп. 1
Ф. 1407 «Партызанскія фарміраванні Пінскай вобласці ў гады Вялікай Айчыннай вайны 1941-1945 гг.», воп. 1
Ф. 1450 «Беларускі штаб партызанскага руху», воп. 2

Імянныя

Ф. 60 п «Інстытут гісторыі партыі пры ЦК КП(б)Б», воп. 4
Ф. 1363 «Камітэт дзяржаўнай бяспекі (КДБ) Рэспублікі Беларусь» – Паказальнік да вопісу 1 крымінальных спраў на ваеннапалонных немцаў, асуджаных за злачынствы, учыненыя на часова акупаванай тэрыторыі СССР у гады Вялікай Айчыннай вайны 1941-1945 гг.
Ф. 1405 «Партызанскія фарміраванні Мінскай вобласці ў гады Вялікай Айчыннай вайны 1941-1945 гг.», воп. 1, 2
Ф. 1406 «Партызанскія фарміраванні Магілёўскай вобласці ў гады Вялікай Айчыннай вайны 1941-1945 гг.», воп. 2
Ф. 1407 «Партызанскія фарміраванні Пінскай вобласці ў гады Вялікай Айчыннай вайны 1941-1945 гг.», воп. 2
Ф. 1450 «Беларускі штаб партызанскага руху», воп. 2

Геаграфічныя

Ф. 1405 «Партызанскія фарміраванні Мінскай вобласці ў гады Вялікай Айчыннай вайны 1941-1945 гг.», воп. 1
Ф. 1450 «Беларускі штаб партызанскага руху», воп. 2

Структурныя

Ф. 31 «Дзяржаўная планавая камісія пры Савеце Міністраў БССР (Дзяржплан БССР)» (1943-1967), воп. 4-7
Ф. 93 «Міністэрства фінансаў Рэспублікі Беларусь» (1942-1965), воп. 6, 9, 10, 11
Ф. 265 «Беларускі рэспубліканскі савет прафесійных саюзаў (Белсавпраф)», воп. 5, 7, 9, 11

Галіновыя

Ф. 30 «Цэнтральнае статыстычнае кіраванне (ЦСК) БССР», воп, 1-3
Ф. 53 «Беларускі трэст савецкіх гаспадарак (Белсавгастрэст) Народнага камісарыята земляробства БССР», воп. 1-3
Ф. 265 Паказальнік галіновых прафсаюзаў БССР (1945-1970) да вопісаў 5, 7, 9, 11
Ф. 277 «Цэнтральнае праўленне прафсаюза рабочых тарфяной прамысловасці БССР», воп. 1, 2
Ф. 1220 «Міністэрства вышэйшай і сярэдняй спецыяльнай адукацыі БССР», воп. 1, 2

Паказальнікі ўнутрыфондавыя да дакументаў

Прадметны паказальнік да дакументаў фонду № 4 «Беларускі нацыянальны камісарыят (Белнацкам)»

Прадметны паказальнік да дакументаў фонду № 701 «Камісія па ажыццяўленню нацыянальнай палітыкі пры ЦВК БССР»

Імянны паказальнік да фонду № 4 «Беларускі нацыянальны камісарыят (Белнацкам)»

Прадметна-тэматычны, галіновы паказальнік да пастановаў Савета Міністраў БССР па гісторыі дзяржаўных устаноў БССР (1942-1960 гг.) фонду № 7 «Савет Міністраў БССР»

Храналагічны паказальнік да загадаў Міністэрства сельскай гаспадаркі БССР (фонд № 48) па гісторыі устаноў, арганізацый і прадпрыемстваў сістэмы сельскай гаспадаркі (1944-1961 гг.)

Вытворча-галіновы паказальнік да дакументаў фонду № 1131 «Савета народнай гаспадаркі БССР» па гісторыі ўстаноў, арганізацый і прадпрыемстваў СНГ БССР (1957-1965 гг.)

Тэматычны паказальнік цыклаў і рубрык радыёперадач Беларускага радыё Дзяржаўнага камітэта Рэспублікі Беларусь па тэлебачанні і радыёвяшчанні за 1981-1992 гг. да дакументаў фонду № 871 «Нацыянальная дзяржаўная тэлерадыёкампанія (Белдзяржтэлерадыёкампанія) Міністэрства інфармацыі Рэспублікі Беларусь»

Тэматычны Паказальнік цыклаў і рубрык тэлеперадач Беларускага тэлебачання Дзяржаўнага камітэта Рэспублікі Беларусь па тэлебачанні і радыёвяшчанні за 1976-1992 гг. у двух тамах да дакументаў фонду № 871 «Нацыянальная дзяржаўная тэлерадыёкампанія (Белдзяржтэлерадыёкампанія) Міністэрства інфармацыі Рэспублікі Беларусь»

Сістэма каталогаў архіва

Сістэматычны каталог 218 341 карт.
Электронны сістэматычны каталог 44 325 карт.
Імянны каталог 10 303 карт.
Электронны імянны каталог 14 133 карт.

Дапаможныя даведачныя картатэкі

Прадметна-тэматычныя:
– на дакументы фонду 4п «ЦК КПБ», створаная на аснове класіфікатара, распрацаванага для партыйных архіваў
– на дакументы перыяду Вялікай Айчыннай вайны

Імянныя:
– асабістых і персанальных спраў членаў КПБ
– членаў КПЗБ
– сакратароў мясцовых партыйных і камсамольскіх органаў
– наменклатурных работнікаў
– дэлегатаў з’ездаў КПБ і ЛКСМБ
– удзельнікаў партызанскага руху ў гады Грамадзянскай вайны
– удзельнікаў партызанскага і падпольнага руху ў гады Вялікай Айчыннай вайны
– персанальнага ўліку удзельнікаў партызанскага руху на тэрыторыі Беларусі ў гады Вялікай Айчыннай вайны 1941-1945 гг., узнагароджаных ордэнамі і медалямі СССР
– персанальнага ўліку асоб, узнагароджаных Ганаровымі граматамі і граматамі Вярхоўнага Савета БССР

Агляды фондаў

«Віцебскі губернскі камісар Часовага ўрада»
«Народны камісарыят аховы здароўя БССР»
«Цэнтральнае статыстычнае ўпраўленне (ЦСУ) БССР» за 1918-1930 гг.

Тэматычныя агляды

Тэматычны агляд фонду «Народны камісарыят рабоча-сялянскай інспекцыі БССР»
Агляд дакументальных матэрыялаў ЦДАКР БССР па гісторыі фабрык і заводаў Беларусі за 1917-1941 гг.
Агляд дакументальных матэрыялаў ЦДАКР БССР аб стане і развіцці сельскай гаспадаркі Беларусі за 1917-1941 гг.
Кароткі агляд дакументальных матэрыялаў ЦДАКР БССР па гісторыі сельскай гаспадаркі БССР за 1920-1932 гг.
Агляд дакументальных матэрыялаў фонду «Беларускі водна-меліярацыйны трэст Народнага камісарыята земляробства БССР» на тэму «Гідралагічны рэжым і меліярацыйнае будаўніцтва ў басейне р. Прыпяць»

Пералікі пытанняў, разгледжаных на пасяджэннях

Бюро ЦК КПБ — 61 тым за 1918-1991 гг.
Сакратарыята ЦК КПБ — 37 тамоў за 1924-1934; 1952-1959; 1962-1963; 1969-1991 гг.
Бюро ЦК ЛКСМБ — 40 тамоў за 1946-1979; 1983-1990 гг.
Сакратарыята ЦК ЛКСМБ — 1 тым за 1968 г.

Тэматычныя аўтаматызаваныя базы дадзеных

«Германская няволя»;
«Канспіратыўныя кватэры Мінскага антыфашысцкага падполля»;
«Злучэнні і часткі былой германскай арміі і яе сатэлітаў на тэрыторыі Беларусі ў гады Вялікай Айчыннай вайны. 1941-1944 гг. “;
«Савецкія ваеннапалонныя-афіцэры»;
«Звесткі аб неабгрунтавана рэпрэсаваных грамадзянах Беларусі»;
«Беларускія вёскі, спаленыя ў гады Вялікай Айчыннай вайны»;
«Грамадзянскае насельніцтва, эвакуаванае з тэрыторыі Беларусі ў гады Вялікай Айчыннай вайны»;
«Грамадзянскае насельніцтва, якае пражывала на часова акупаванай тэрыторыі Беларусі ў гады Вялікай Айчыннай вайны»;
Фонд № 1536 «Беларускі рэспубліканскі фонд «Узаемаразуменне і прымірэнне»»;
Інфармацыйны інтэрнэт-партал «Партызаны Беларусі»

Даведнікі

Унутрыархіўныя

Цэнтральны дзяржаўны архіў Кастрычніцкай рэвалюцыі і сацыялістычнага будаўніцтва БССР (даведнік) — Мінск: Выдавецтва «Полымя», 1967. — 243 с.

Фонды Нацыянальнага архіва Рэспублікі Беларусь: кароткі даведнік — Мінск: Нацыянальная бібліятэка Беларусі, 2012. — 229 с.

Цэнтральны камітэт Камуністычнай партыі (бальшавікоў) Беларусі, 1918 – 1941 гг. Фонд 4 п. Вопіс 1. – Мінск: НАРБ, 2007— 704 с. (на рускай мове)

Дакументы Нацыянальнага архіва Рэспублікі Беларусь аб чэхаславацкім крызісе 1968 года: даведнік. – Мінск: НАРБ, 2008 — 176 с.

Цэнтральны дзяржаўны архіў Кастрычніцкай рэвалюцыі і сацыялістычнага будаўніцтва БССР. Даведнік. Мн., 1976

Асуджэнне замежных ваеннапалонных і інтэрнаваных у Беларусі. 1944 — 1951 гг. (Вопіс крымінальных спраў фонду № 1363). Даведнік / Складальнікі: Л. Д. Жукоўская, Н.У.Кірылава, В. Д. Селяменеў (кіраўнік) — Мінск—Масква—Грац, 2016. — 552 с.: іл.

Межархіўныя даведнікі

Беларускае таварыства ў Петраградзе па аказанні дапамогі пацярпелым ад вайны. 1916 – 1918 гг.: межархіўны даведнік – Мінск: НАРБ, 2008. – 90 с.

Фонды былых архіваў Камуністычнай партыі Беларусі: кароткі даведнік у 2 частках. Ч. 1 — Мінск: НАРБ, 1997. – 104 с. (на рускай мове)

Фонды былых архіваў Камуністычнай партыі Беларусі: Кароткі даведнік у 2 частках. Ч. 2. Фонды нізавых арганізацый КПБ і ЛКСМБ — Мінск: НАРБ, 1998. – 288 с. (на рускай мове)

Навукова-даведачны апарат дзяржаўных архіваў Рэспублікі Беларусь. Мн.: БелНДІДАС, 2007 — с. 76 (на рускай мове)

Дзяржаўныя архівы Рэспублікі Беларусь (1944-1997). Кароткі даведнік — Мінск: БелНДІДАС, 2000. — 476 с. (на рускай мове)

Вышэйшыя органы Дзяржаўнай улады і цэнтральнага кіравання Беларускай ССР (1965-1991) у трох частках — Мінск: БелНДІДАС, 2000. – 214 с.

Даведнік пра месцы прымусовага ўтрымання грамадзянскага насельніцтва на акупаванай тэрыторыі Беларусі 1941-1944.Handbuch der Haftstätten für Zivilbevölkerung auf dem besetzten Territorium von Belarus 1941-1944 — Мінск: НАРБ, 2001. – 158 с. (на руск., ням. мовах).

Дакументы па гісторыі праваслаўнай царквы на Беларусі XVIII — XX стст. у фондах дзяржаўных архіваў Рэспублікі Беларусь: межархіўны даведнік — Мінск: БелНДІДАС, 2003. — 284 с. (на рускай мове)

Дакументы па гісторыі Вялікай Айчыннай вайны ў дзяржаўных архівах Рэспублікі Беларусь (1941-1945). Даведнік. — Дрэздэн — Мінск — Грац, 2003. – 592 с: іл. (на бел., ім. яз.). (на рускай мове)

Нацыянальны архіў Рэспублікі Беларусь // Дакументы па гісторыі і культуры яўрэяў у архівах Беларусі: даведнік — М., 2003. — С. 160-260 (на рускай мове)

Лагеры савецкіх ваеннапалонных у Беларусі 1941-1944. Даведнік — Мінск, 2003. – 62 с.

Архіўныя дакументы Рэспублікі Беларусь — скарбніца сацыяльнай памяці дзяржавы: даведнік / Склад. Т. І. Седлярэвіч.— Мінск: НАРБ, 2005. — 144 с., (8) л. іл. (на рускай мове)

Беларускае таварыства ў Петраградзе па аказанні дапамогі пацярпелым ад вайны. 1916 – 1918 гг.: межархівўны даведнік — Мінск: НАРБ, 2008. – 90 с.

Панцеляймон Панамарэнка: асабісты архіў і кніжнае сабранне: зводны каталог / [складальнікі: В. У. Скалабан (кіраўнік), М. Д. Афанасьеў, В. М. Герасімаў, В. Е. Дайнекіна, Т. В. Кекелева, Ю. М. Лаўрык, Е. А. Макаранка, С. В. Прыхач, Г. В. Скарынка, А. В. Стэфановіч, М. Я. Тумаш, В. М. Шэпелеў, Н.А. Яцкевіч; рэдкал.: У. І. Адамушка і інш.]. — Мінск: Выдавецкі дом “Звязда”, 2013. — 254, [1] с.: іл., порт., факсім.

Даведачна-інфармацыйны фонд

У НАРБ маецца даведачна-інфармацыйны фонд (ДІФ), які з’яўляецца цэнтрам інфармацыйнага забеспячэння асноўных напрамкаў дзейнасці архіва.

Задачамі СІФ з’яўляюцца: камплектаванне фонду, стварэнне даведачна-пошукавага апарата да яго (вядзецца электронная база дадзеных), арганізацыя выкарыстання матэрыялаў фонду. Пастаянная ўвага надаецца ўкараненню метадычных дапаможнікаў, якія спрыяюць паляпшэнню якасці праводзімай работы, павышэнню дзелавой кваліфікацыі работнікаў архіва.

Пастаянна вядзецца праца па камплектаванню ДІФ архіва нарматыўнымі дакументамі, навуковымі і метадычнымі распрацоўкамі, падрыхтаванымі Дэпартаментам па архівах і справаводству Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Беларусь, БелНДІДАС, БелНДЦЭД, а таксама Нацыянальным архівам Рэспублікі Беларусь. Выкарыстоўваецца межархіўны абмен метадычнымі дапаможнікамі. Фонд камплектуецца перыядычнымі выданнямі: часопісамі «Архівы і справаводства», «Археаграфічны штогоднік» і інш.

У НАРБ ДІФ можна знайсці апублікаваныя і неапублікаваныя нарматыўныя і навукова-метадычныя дакументы, Дасты, даведачную літаратуру па пытаннях архіўнай справы; інструкцыі, правілы па справаводству, забеспячэнню захаванасці, уліку, навуковаму выкарыстанню дакументаў і ўдасканаленню навукова-даведачнага апарата архіва; планавыя, справаздачныя, статыстычныя і інш. дакументы.

У ДІФ захоўваецца 4 249 друкаваных выданняў на рускай і замежных мовах, 1 028 асобнікаў метадычных дапаможнікаў і рэкамендацый, 1 465 асобнікаў Нацыянальнага рэестра прававых актаў Рэспублікі Беларусь, рэдкія часопісныя выданні.

Вялікую каштоўнасць уяўляе калекцыя газет, якія выходзілі ў перыяд з 1917 па 1941 гг. — гэта газеты партызанскіх фарміраванняў, газеты на замежных мовах, плакатная прадукцыя германскіх акупацыйных уладаў перыяду Вялікай Айчыннай вайны.